Kościół św. Marcina w Jarocinie

---

Historia

Informacje dotyczące kościoła św. Marcina w Jarocinie są fascynujące i sięgają aż XIII wieku. Pierwsze wzmianki o tym obiekcie datowane są na rok 1257, co czyni go jednym z najstarszych miejsc sakralnych w regionie.

W początkowym okresie kościół był drewnianą strukturą, którą wzniesiono dzięki staraniom dziedziców Jarocina, rodu Jarockich, posługujących się herbem Rawicz. Ta wczesna forma budowli odzwierciedlała ówczesne trendy architektoniczne, charakterystyczne dla tego okresu.

W późniejszych latach, w okresie od 1773 do 1787 roku, kościół przeszedł znaczącą transformację za sprawą Jana Radolińskiego, podkomorzego wschowskiego. Jego wysiłki doprowadziły do gruntownej przebudowy, która mogła wpłynęła na ostateczny wygląd tej cennej budowli.

Architektura i wnętrze

Kościół jest wyjątkowym przykładem architektury sakralnej, zbudowany na rzucie krzyża greckiego, z orientacją i jedną nawą. W jego wnętrzu znajduje się pięć starannie zaprojektowanych ołtarzy, w tym:

• wielki ołtarz,
• ołtarz św. Anny,
• ołtarz Przemienienia Pańskiego,
• ołtarz św. Stanisława Kostki,
• ołtarz Matki Boskiej Bolesnej, zlokalizowany w Kaplicy Radolińskich.

Największą uwagę zwraca wielki ołtarz, który został wzniesiony w XVIII wieku w stylu klasycystycznym, ukazując jego znaczenie w architekturze kościoła. Co więcej, warto zwrócić uwagę na barokowe rzeźby wykonane z drewna przedstawiające świętych, w tym m.in. św. Andrzeja Apostoła, św. Stanisława Kostki, oraz św. Nepomucena.

Warto również zwrócić uwagę na barokową ambonę z XVIII wieku, bogato przyozdobioną figurami świętych. W przeszłości w kościele istniały dwie ambony boczne, jednak ich duże rozmiary wprowadzały ryzyko zawalenia. Jedna z ambon, murowana, przetrwała około 90 lat i znajdowała się obok kaplicy Matki Boskiej Bolesnej. Ozdabiała ją łódź św. Piotra z wiosłami, liną i masztem, a także siecią rybną.

Druga ambona, znana jako tzw. ślepa, umiejscowiona była po przeciwnej stronie ołtarza. Utrzymywany przez nią posąg Chrystusa błogosławił wiernych prawą ręką i trzymał kulę ziemską w lewej. Mimo ich wartości, ambonę tę zdemontował w 1867 roku Władysław Radoliński.

Organy

Pierwsza udokumentowana informacja dotycząca organów znajdujących się w kościele pochodzi z roku 1777, kiedy to zapisano o pracach przy nowych instrumentach. W kolejnych materiałach archiwalnych, pochodzących z 1823 roku, wykazano, że od dłuższego czasu świątynia nie miała żadnych organów. Właściciel kościoła, Ignacy Radoliński, zlecił około 1815 roku wykonanie nowych organów Rafałowi Ostrowskiemu z Pyzdr, które jednak zainstalowane zostały dopiero w 1823 roku.

W 1865 roku instrument wymagał już remontu i nie był używany w czasie liturgii. Przebudowa organów została zrealizowana przez Jana Spiegla z Rychtala i zakończyła się na Wielkanoc 1867 roku. Kolejny kryzys techniczny wystąpił w 1899 roku; mimo to, zadecydowano jedynie o doraźnych naprawach, które znów wykonał Spiegel.

W 1908 roku podjęto decyzję o budowie nowego instrumentu muzycznego. Początkowo na wykonawcę wytypowano Józefa Bacha, który przejął zakład Spiegla, jednak ostatecznie projekt powierzono firmie Alexandra Schukego. Schuke zaprojektował 14-głosowe organy za kwotę 3978 marek, lecz zdecydował się na rezygnację z dwóch głosów, co obniżyło koszt do 3368 marek. Ostatecznie, na początku 1909 roku, zainstalowano 14-głosowe organy w niższej cenie.

W 1911 roku Schuke przeprowadził gruntowne czyszczenie organów po remontach kościoła. Warto zauważyć, że w dokumentacji Schukego organy z Jarocina, oznaczone jako numer opusowy 49, miały być zbudowane w 1908 roku i składać się z 13 głosów.

W 1917 roku z instrumentu usunięto piszczałki prospektowe, które następnie uzupełniono w 1925 roku. W tym samym roku wykonano również szafę ekspresyjną dla manuału II, a wszystkie te prace zrealizował Józef Bach. Rok 1928 przyniósł kolejny rozwój, gdy dzięki inicjatywie i zaangażowaniu Lucjana Kunca, Bach dodał do organów trzy głosy oraz zainstalował urządzenie Tremolo.

---

Oceń: Kościół św. Marcina w Jarocinie

---